Szewskie czwartki
Ne sutor ultra crepidam
„Szewskie czwartki” – przewrotna nazwa cyklu – z jednej strony nawiązuje do ulicy Szewskiej, przy której mieści się siedziba Instytutu Historycznego Uniwersytetu Wrocławskiego, z drugiej zaś do słynnej łacińskiej maksymy Ne sutor ultra crepidam („Szewcze, nie wychodź poza sandał”). Według tradycji wypowiedział ją malarz Apelles, gdy szewc, po trafnej uwadze dotyczącej źle namalowanego buta, zaczął krytykować proporcje całej postaci. Maksymę tę można odczytać jako przypomnienie, że każdy powinien pozostać przy tym, na czym zna się najlepiej. Właśnie dlatego podczas „Szewskich czwartków” głos zabierają wybitni specjaliści – ich wystąpienia dotyczą często bardzo wąskich zagadnień, ale zawsze przygotowane są z najwyższą starannością i znajomością tematu.
Cykl interdyscyplinarnych spotkań on-line organizowany jest od 2023 roku z inicjatywy Instytutu Historycznego UWr. Do tej pory odbyły się już dwie edycje (2023/2024 i 2024/2025), a comiesięczne wykłady gromadziły od kilkunastu do ponad sześćdziesięciu uczestników. Otwartość formuły sprawia, że każdy zainteresowany może dołączyć, wysłuchać prelekcji i wziąć udział w dyskusji o najnowszych badaniach historycznych.
Prelegentami „Szewskich czwartków” są uznani badacze, którzy dzięki interdyscyplinarnemu wykształceniu i bogatemu doświadczeniu badawczemu potrafią łączyć historię z innymi dziedzinami nauki. Nierzadko prowadzi to także do zespołowej integracji warsztatów różnych dyscyplin. Takie podejście pozwala podejmować tematy wymagające odwagi, szerokiej perspektywy i zastosowania różnorodnych metod. W gronie zaproszonych gości znaleźli się m.in. historyk-biolog, historycy-filolodzy, historyk-socjolog, duet mediewistki i lekarza sądowego, a także archeolodzy – specjaliści od badań jaskiń, miast i kastellologii. Pomysłodawczynią i organizatorką spotkań jest dr hab. Dagmara Adamska, prof. UWr.
Sezon I – edycja 2023/2024
Większość wystąpień została zarejestrowana i jest dostępna na kanale YouTube Instytutu:
· 12.10.2023 – dr hab. Piotr Guzowski, prof. UwB: Czarna śmierć w Europie w perspektywie źródeł historycznych i archiwów natury
· 23.11.2023 – dr hab. Iwona Janicka, prof. UG: Podróż koleją w czasie epidemii cholery w XIX-wiecznej Rosji
· 14.12.2023 – dr Jakub Węglorz: Co nowego o nowożytnej nauce i lekach można powiedzieć dzięki interdyscyplinarnym rekonstrukcjom?
· 11.01.2024 – dr Tomasz Związek: Dlaczego historia środowiskowa powinna być interdyscyplinarna? Kilka refleksji w związku z historią lasów na ziemiach polskich
· 22.02.2024 – dr hab. Sławomir Łotysz, prof. IHN PAN: O perspektywie środowiskowej w historii
· 14.03.2024 – dr hab. Tomasz Samojlik: Ewolucja wizerunku żubra i wiedzy na jego temat w kontekście wyginięcia, restytucji i obecnej ochrony gatunku
· 25.04.2024 – dr Paweł Cembrzyński: Średniowieczne miasta górnicze: społeczeństwo, technologia, środowisko
· 23.05.2024 – dr hab. Adam Pałuchowski, prof. UWr: Specyficznie wysoka pozycja społeczna kobiet u wojowniczych Dorów, Germanów i Celtów w ujęciu socjobiologicznym
· 6.06.2024 – dr Radosław Poniat: Jak można mierzyć kapitał ludzki w historycznych społeczeństwach? Skolaryzacja, piśmienność, alfabetyzacja i numeracy
Sezon II – edycja 2024/2025
Większość wystąpień została zarejestrowana i jest dostępna na kanale YouTube Instytutu:
· 17.10.2024 – dr Michał Wojenka: Jaskinie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej w średniowieczu i w czasach nowożytnych w świetle badań archeologicznych
· 19.11.2024 – dr hab. Aleksander Paroń, prof. IAiE PAN: Gykia i inni. Krym w «De administrando imperio» Konstantyna VII Porfirogenety
· 12.12.2024 – dr Łukasz Sobechowicz: Biologiczny standard życia w XIX-wiecznej Polsce. Geny, środowisko, miejsce zamieszkania a wysokość ciała człowieka
· 30.01.2025 – dr Dorota Dias-Lewandowska: Społeczna izolacja, więzienie i ubezwłasnowolnienie. Nadzorowanie kobiecego picia w drugiej połowie XIX wieku
· 27.02.2025 – dr hab. Grzegorz Kulka, prof. UWr: Bić albo nie bić. Problematyka pojedynku z udziałem oficera Wojska Polskiego w latach 1918–1939
· 27.03.2025 – dr Przemysław Nocuń: Lancelot pod Śnieżką. Średniowieczna wieża w Siedlęcinie w świetle najnowszych badań
· 24.04.2025 – prof. Oleh Razyhrayev: Sprowokować wojnę. Działalność bolszewickich grup dywersyjnych na Wołyniu na początku lat dwudziestych XX wieku
· 22.05.2025 – dr hab. Bożena Czwojdrak, prof. UŚ i dr hab. Rafał Skowronek, prof. ŚUM: Choroby i przyczyny śmierci królowych w późnośredniowiecznej Polsce
· 12.06.2025 – dr Dominika Grzesik: Bóg sztuki lekarskiej Asklepios i jego kult w starożytnej Grecji: terapeutyczne sny, magiczne uzdrowienia i inne cuda
