Dwór na kopcu w Lipinkach, pow. wschowski

Artykuł historyka – Dagmary Adamskiej i archeologa – Dominika Nowakowskiego (IAE PAN), pt. Dwór na kopcu w Lipinkach, pow. wschowski. Siedziba rycerska na pograniczu Śląska i Wielkopolski („Przegląd Archeologiczny” 73, 2025, s. 207–232), prezentuje wyniki badań archeologicznych oraz kwerendy w źródłach pisanych niewielkiej siedziby rycerskiej w Lipinkach, położonej we wschodniej części dawnego księstwa głogowskiego. Odkrycia te stanowią pierwsze kompleksowe rozpoznanie obiektu, którego datowanie dotąd opierano jedynie na przesłankach formalnych, uznając go za późnośredniowieczne grodzisko stożkowate. Badania wykazały istnienie dwóch głównych faz osadniczych. Pierwsza, z lat 30. XV wieku, wiąże się z budową drewnianej siedziby obronnej na naturalnym wyniesieniu, otoczonym mokradłami i fosą. Druga, trwająca od drugiej połowy XVI do XVIII wieku, przyniosła wzniesienie nowego kopca z gliny i piasku oraz murowanego dworu i zabudowań gospodarczych. Wśród licznych znalezisk ruchomych znalazły się fragmenty ceramiki, elementy uzbrojenia, kafle piecowe, gwoździe i okucia budowlane, pozwalające odtworzyć codzienność dawnych mieszkańców tego niewielkiego założenia obronno-rezydencjonalnego na pograniczu śląsko-wielkopolskim.

Założycielami średniowiecznego dworu byli najprawdopodobniej przedstawiciele rycerskiej rodziny Kottwitzów. Najstarszy przedstawiciel, związany z Lipinkami – Zygfryd Kottwitz – wzmiankowany został w 1462 roku. Jest to zarazem pierwsza historyczna wzmianka o miejscowości. Jednak daty uzyskane z analizy konstrukcji drewnianych przesuwają bezwzględną chronologię dworu i samej wsi o ponad 60 lat wstecz, choć wiele wskazuje na to, że jej początki sięgają okresu kolonizacji przełomu XIII i XIV wieku.